Kolonoskopia - Przygotowanie do badania

Na kilka dni przed badaniem należy wykluczyć z diety pokarmy zawierające pestki, a w przeddzień lub w dniu badania wypić 2-2,5 litra płynu zawierającego specjalne środki oczyszczające jelito grube. To umożliwi dokładną ocenę i zapewni wysoką jakość badania.
Dlaczego tak ważne jest odpowiednie oczyszczenie jelita grubego przed kolonoskopią? Oczyszczenie umożliwia dokładną ocenę (w tym stopień identyfikacji polipów) i zapewnia wysoką jakość badania. Ma też wpływ na komfort oraz czas trwania zabiegu. Przy źle oczyszczonym jelicie badanie wymaga powtórek, co przekłada się na dodatkowe koszty i czas.
Przed kolonoskopią jelito musi być oczyszczone na co najmniej 6 punktów w Boston Bowel Preparation Scale (BBPS) lub minimum 7 punktów w Ottawa Bowel Preparation Scale. Sugeruje się również, aby przygotowanie uznać za nieodpowiednie w przypadku uzyskania 0-1 punktu w skali BBPS w dowolnym segmencie jelita grubego. W takim przypadku badanie należy powtórzyć.

Kolonoskopia – Przebieg badania

Aby bezboleśnie przeprowadzić badanie, najpierw nawilża się końcówkę kolonoskopu znieczulającym żelem. Giętki instrument w kształcie rurki delikatnie wprowadza się do jelita grubego i przesuwa wzdłuż niego. W trakcie badania należy ułożyć się na boku lub na plecach.
Podczas kolonoskopii mogą wystąpić: uczucie rozpierania, wzdęcie, skurcze w jamie brzusznej. Nie należy wstrzymywać pojawiających się gazów. Krótko trwające bóle brzucha mogą wynikać z przesuwania kolonoskopu przez ostre zagięcia jelita. U niektórych pacjentów dolegliwości wywołuje powietrze podane przez kolonoskop w celu właściwego uwidocznienia ściany jelita. Możemy wtedy zaproponować tzw. imersję wodną, bez podawania powietrza, aby zwiększyć komfort badania. Przebieg zabiegu zależy również od konstytucji pacjenta: dyskomfort mogą odczuwać osoby o szczupłej sylwetce, a także te, które przebyły już zabiegi w obrębie jamy brzusznej.
W trakcie kolonoskopii należy usunąć wszystkie znalezione polipy. Istnieją różne techniki usuwania, w zależności od ich wielkości. Małe polipy mogą zostać usunięte kleszczykami biopsyjnymi. W przypadku większych i dużych zmian do ich usunięcia używa się innych narzędzi wprowadzanych przez kanał biopsyjny kolonoskopu.
Po badaniu można jeść i pić, chyba że lekarz zaleci inaczej. Badanie trwa od 10 do 30 minut.
W rzadkich przypadkach wprowadzenie kolonoskopu do samego końca jelita grubego nie jest możliwe. W takiej sytuacji lekarz może zalecić inne badanie diagnostyczne.
Kolonoskopy (endoskopy do badania jelita grubego) są przed badaniem i tuż po nim dokładnie myte, w specjalnie do tego celu zaprojektowanych myjniach, dezynfekowane oraz odpowiednio przechowywane.

Biopsja endoskopowa

W przypadku stwierdzenia zmian w obrębie jelita grubego, wymagających diagnostyki mikroskopowej, pobieramy – przy pomocy kleszczyków biopsyjnych wprowadzanych przez aparat – próbki błony śluzowej do oceny pod mikroskopem. Pobranie wycinków jest bezbolesne i nie wpływa istotnie na czas samego badania. Biopsję endoskopową wykonuje się celem diagnostyki różnych chorób jelita grubego (np. chorób zapalnych jelit), a nie tylko choroby nowotworowej.
Zaleca się, aby ocenie histopatologicznej poddać także każdy usunięty polip. W większości przypadków to na bazie polipa rozwija się rak jelita grubego. Usunięcie polipów jest więc istotnym elementem w profilaktyce tej choroby.
Oczekiwanie na wynik badania histopatologicznego trwa około 1-3 tygodnie.

Kolonoskopia powinny wykonać jako badanie profilaktyczne osoby po 45. roku życia, a jeśli występuje obciążenie nowotworem jelita grubego w rodzinie – badanie powinno być wykonane u osób młodszych, co najmniej 10 lat wcześniej niż miały osoby bliskie w chwili, w której rozpoznano raka. Nie należy zwlekać z kolonoskopią, jeśli występują objawy alarmowe, zwłaszcza ze strony dolnego odcinka przewodu pokarmowego.
Jeżeli kolonoskopia miała wysoką jakość i lekarz nie stwierdził żadnych zmian w jelicie grubym, to następne badanie powinno być wykonane po 10 latach. Nadzorem kolonoskopowym powinny zostać objęte osoby, u których całkowicie wycięto co najmniej jeden polip jelita grubego podczas pierwszej, tzw. wyjściowej, kolonoskopii (index colonoscopy). Kontrolnych badań jelita grubego mogą także wymagać osoby z rozpoznaną chorobą zapalną jelit lub innym schorzeniem dotyczącym jelita grubego.

Kolonoskopia – Możliwe powikłania

Kolonoskopia jest zabiegiem wykonywanym rutynowo w celu diagnostyki zmian przedrakowych oraz raka jelita grubego. Jest to badanie łatwo dostępne i bezpieczne. Kolonoskopia diagnostyczna wiąże się z bardzo małym ryzykiem wystąpienia zdarzeń niepożądanych w postaci perforacji, krwawienia i śmierci, odpowiednio: 0,05%, 0,25% i 0,003%. Prawdopodobieństwo tych powikłań zwiększa się u osób ze współistniejącymi chorobami oraz u osób w starszym wieku. W ostatnich badaniach zwraca się uwagę na coraz większe znaczenie tzw. czynników jakościowych (m.in.: odpowiednie przygotowanie jelita do badania, prawidłowe wykrycie gruczolaka czy całkowite wycięcie polipów), a także podkreśla znaczenie najnowocześniejszych technologii, takich jak: kolonoskopia wysokiej rozdzielczości, obrazowanie w wąskim paśmie światła czy wykorzystanie sztucznej inteligencji.

Kolonoskopia – Postępowanie po badaniu

Chociaż powikłania po kolonoskopii są bardzo rzadkie, ważne jest, aby rozpoznać wczesne ich objawy. Bezzwłocznie skontaktuj się z lekarzem w przypadku utrzymywania się niepokojących dolegliwości po badaniu, takich jak gorączka lub krwawienie z odbytu. Objawy takie występują rzadko, ale mogą się pojawić zwłaszcza po polipektomii endoskopowej, nawet kilka lub kilkanaście dni po badaniu.
Po wykonanym badaniu w znieczuleniu lub sedacji do końca dnia nie wolno prowadzić samochodu i obsługiwać maszyn w ruchu.
Więcej informacji o tym badaniu, wskazaniach, możliwych powikłaniach i przeciwskazaniach lub innych problemach z nim związanych dowiesz się, zapoznając się z formularzem świadomej zgody, który należy przeczytać i podpisać przed badaniem. Jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, nie wahaj się z nami skontaktować – chętnie udzielimy Tobie wszelkich niezbędnych informacji.

Kolonoskopia – Znieczulenie

Udostępniamy dwa warianty znieczulenia:

• miejscowe, które polega na znieczuleniu przez lekarza lub pielęgniarkę endoskopową tylnej części gardła żelem lub aerozolem lignokainowym;
• dożylne, krótkotrwałe, podane przez lekarza anestezjologa.

W trakcie badania nie odczuwa się żadnych dolegliwości, znieczulenie trwa kilka minut, w trakcie badania i po nim zapewniamy stały nadzór zespołu anestezjologicznego i endoskopowego. Warto wiedzieć, że znieczulenie miejscowe nie wpływa na świadomość, natomiast po znieczuleniu anestezjologicznym nie można prowadzić pojazdów mechanicznych przez co najmniej 12 godzin.